مهندسی صنایع ایمنی

در تعریف ایمنی صنعتی می‌توان گفت : فن به‌کارگیری تدابیر ویژه مهندسی در جهت ایمن‌سازی نظامهای گوناگون کاری در مواجهه با گونه‌های مختلف ریسک رودرروی آنان می‌باشد . (بهینه‌سازی در ایمن‌سازی)
گرایش ایمنی صنعتی تلفیقی از سه رشته بهداشت حرفه‌ای ،‌ مدیریت صنعتی و مهندسی صنایع ( جهت‌گیری عمده به سوی مهندسی صنایع است ) با رویکرد بهساز و پیشگیرانه و در عین حال مهندسی ، در جوار متخصصین بهداشت حرفه‌ای که با دید پزشکی بیشتری به دنیای کار می‌نگرند ، تلاش در ایجاد نظام‌های شناخت خطرات و محدود‌سازی عملکرد‌های غیرایمن در محیطهای کاری داشته ، روش‌ها ، برنامه‌ها و فرآیندهایی برای کنترل و ارزیابی خطرات پی گرفته و تلاش در ایجاد فضایی سالم برای نجات حرکت‌های بهره‌ور دارد . این گرایش مهندسی صنایع ضمن تسلط بر آگاهیهای عمومی مهندسی صنایع به ویژه در راستای تطبیق دادن کار با توانایی‌های انسانی در زمینه‌هایی همچون مهندسی فاکتورهای انسانی ، عوامل فیزیکی و شیمیایی زیان‌آور محیط کار ، حفاظت صنعتی و اصول مدیریت ایمنی ، دارای تبحر و تخصص است . طراحی نظام‌هایی که بتوانند از آسیب رساندن به انسانها ، امکانات و تجهیزات پیشگیری کرده ، حرکت ملایم و روان اجرا را تضمین نماید ، بخشی از توانایی‌های اجرایی این متخصصین به شمار می‌رود .
مکانیک سیالات ، جمع‌آوری و دفع فاضلابهای صنعتی ، مهندسی احتراق ، گازرسانی ، اعلام و اطفا حریق ، ایمنی در برق ، سم‌شناسی صنعتی ، ایمنی ساختمان و معدن ، ارگونومی ، تهویه صنعتی،دیگها و ظروف تحت‌فشار،روشهای تولید (۲ & 1) ، ایمنی در کشاورزی ، روانشناسی صنعتی ، عوامل شیمیایی محیط کار ، اصول بهداشت محیط ، بیماریهای شغلی ، حفاظت صنعتی ، ایمنی بالابرها ، تحقیق در عملیات ، ترمودینامیک و انتقال حرارت ، عوامل فیزیکی محیط کار ، اصول مدیریت ایمنی ، ارزیابی کار و زمان و طرح ریزی واحد های صنعتی از جمله دروس اصلی و تخصصی پراهمیت این گرایش به شمار می‌آیند .
در محیط های صنعتی با وجود ماشین آلات و ابزار فراوان، غالبا کارگران در معرض خطرات گوناگون قرار دارند، با پیشرفت فن آوری و افزایش کاربرد ماشین آلات در تولید نیز مخاطرات و احتمال بروز حوادث در این گونه محیطها فزونی می گیرد. ایمنی صنعتی علمی است که در پیشگیری از بروز حوادث در محیط کار به یاری انسان می شتابد و همواره در راستای حفاظت و حراست از نیروی کار و سرمایه گام بر می دارد.
تعاریف و محتوا
اصولا” ایمنی صنعتی رشته ای است گسترده که به مجموعه تدابیر، اصول و مقرراتی گفته می شود که با به کارگرفتن آنها می توان نیروی انسانی و سرمایه را در برابر خطرات گوناگون در محیطهای صنعتی به گونه ای موثر و کارا نگه داری کرد و به این وسیله یک محیط کار بی خطر و سالم برای افزایش کارایی کارکنان بوجود آورد.
ایمنی
تعریف ایمنی عبارت است از میزان درجه دور بودن از خطر، واژه (Hazard ) که در تعریف علمی ایمنی آمده است، در واقع شرایطی است که دارای پتانسیل رساندن آسیب به کارکنان، تجهیزات و ساختمانها، از بین بردن مواد یا کاهش کارایی در اجرای یک وظیفه از پیش تعیین شده می باشد.هنگامی که ( Hazard ) وجود دارد امکان وقوع اثرات منفی یاد شده وجود خواهد داشت. کلمه ( Danger ) گویای قرارگرفتن در معرض یک (Hazard ) است، یه این ترتیب ایمنی متضاد (Danger ) بوده است، و در صدد حذف خطرات بالفعل موجود در محیط کار می باشد. ایمنی به طور صد در صد و متعلق وجود ندارد و عملا هم هیچگاه حاصل نخواهد شد از اینروست که گفته می شود ایمنی حفاظت نسبی در برابر خطرات است.
منظور از ایمن و غیر ایمن چیست؟
یک مکان، یک کار معین و یا یک دستگاه زمانی ایمن انگاشته می شود که احتمال خطر مرگ، مجروح شدن و یا ابتلا به بیماری برای کسانیکه در آنجا بوده یا با آن دستگاه کار می کنند در حد قابل قبول پایین باشد. به طور کلی، میتوان چنین گفت که میزان خطر قابل قبول با پایین آمدن سطح ایمنی، افزایش و با افزایش سطح ایمنی کاهش می یابد. در واقع بهداست حرفه ای بیماریها را کاهش می دهد و ایمنی صنعتی به کاهش تمام خطرات می پردازد.
صنعت و بازار کار
ضریب ایمنی در کشورهای در حال توسعه نسبت به کشورهای پیشرفته از استانداردهای جهانی پائین تر است . علت این امر فقط فقر اقتصادی نیست ، ایمنی کار یا بازرسی فنی و مسائل جانبی آن زمانی برای ما مسئله ساز می شود که دچار مشکلی بشویم . بنابراین بنای اولیه کارها بر پیشگیری نمی باشد بلکه عموما به دنبال رفع مشکل هستیم. تا آنجا که بعضی از کارفرمایان به جهات غیرانسانی در صدد ایمنی محیط کار کارگران بر نمی آیند . به طور طبیعی از فارغ التحصیلان این رشته استفاده مطلوب نمی کنند . عمده مراکز صنعتی مانند ذوب آهن ، آلومینیوم سازی ، پتروشیمی ، صنایع خودروسازی ، هواپیمایی ، راه آهن ، مترو و هر مرکز فعالیت اقتصادی (خصوصی یا دولتی) می تواند به نوعی بازار کار این رشته محسوب شود.