رشته فوریت های پزشکی

فوریت های پزشکی

تعریف رشته و مقطع تحصیلی

کاردانی فوریت های پزشکی Associated degree of prehospital emergency care

مقطع کاردانی رشته فوریت های پزشکی یکی از برنامه های آموزشی گروه پزشکی می باشد .

دانش اموختگان این مقطع به عنوان عضوی از تیم سلامت ارئه خدمات و امداد رسانی به بیماران و مصدومین را در مرحله پیش بیمارستانی به عهده داشته و گستره این خدمات آحاد جامعه را در بر میگیرد .

دوره کاردانی فوریتهای پزشکی اولین مقطع تحصیلی این رشته است که برنامه آن بر اساس ضوابط علمی و ارزشهای اسلامی تهیه و تدوین گردیده است .

آموزش فوریتهای پزشکی در سطح کاردانی زمینه نیاز تربیتت تکنسین های حرفه ای است که با بهره گیری از آخرین اطلاعات علمی با دانش و مهارت خود خواهند توانست

به عنوان عضوی از تیم سلامت خدمات مورد نیاز جامعه را با لحاظ کلیه جوانب انسانی ، اخلاقی ، شرعی و قنونی ارائه نمایند .
تاریخچه رشته فوریت های پزشکی و پیشرفتهای جدید :
امدادرسانی به نیازمندان در شرایط بحرانی ناشی از بلایا و حوادث مختلف در فطرت و نهاد تمامی انسانها وجود دارد وو لزوم وجود موسسات امدادرسانی در چنین شرایطی از ضروریات عملکرد در هر جامعه ای می باشد .

رشته فوریتهای پزشکی به عنوان یک تخصص حرفه ای از دهه ۱۹۶۰ میلادی در آمریکا پایه گذاری شده و طی قریب به نیم قرن اصلاحات و در نتیجه پیشرفتهای بسیار مطلوبی در زمینه های مختلف در این رشته صورت گرفته است .
در ایران در سال ۱۳۵۳ بدنبال فروریختن سقف فرودگاه مهرآباد و بر جای گذاشتن خسارات جانی و مالی ، دولت وقت تصمیم به تأسیس « اورژانس پیش بیمارستانی » گرفت و در هما سال تربیت نیروهای مورد نیاز تحت نظر کارشناسان خارجی طی دوره ۶ ماهه صورت گرفت در سال ۱۳۵۴ مرک اورژانس تهران با ۷پایگاه راه اندازی گردید و متعاقب آن مرکز اطلاعات اورژانس ۱۱۵ شهرستانها نیز تشکیل شد .
مراکز اورژانس ۱۱۵ تا سال ۱۳۷۶ متأسفانه هیچ روند تکاملی نداشته و در این سال دولت طرح سازماندهی اورژانس

ها را از اولویتهای برنامه وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی اعلام نمود و در همین راستا با همکاری متخصصین مختلف مشخصات کلی برنامه و سرفصل دروس رشته فوریتهای پزشکی تدوین و در هشتمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ ۱۱/۴/۷۹ به تصویب رسید . از سال ۱۳۸۱ با جذب دانشجو به صورت نیمه متمرکز د رتعداد محدودی از دانشگاهها ، تربیت نیروی متخصص در این رشته وارد مرحله جدیدی گردید . در سال ۱۳۸۵ که با توجه به نیاز مبرم به خدمات دانش آموختگان ، این رشته در ۳۰ دانشگاه علوم پزشکی کشور راه اندازی و تربیت دانشجو در آن در حال اجرا است . در مهرماه ۱۳۸۵ هیأت ممتحنه و ارزشیابی رشته فوریت های پزشکی توسط معاونت آموزشی و امور دانشجویی وزارت متبوع تعیین و بازنگری در اهداف و استاندارهای رشته آغاز شد .
فلسفه :
ما اعتقاد داریم :
• به مصداق آیه ۳۱ سوره مبارکه مائده ( و من احیاها فکانما احیا الناس جمیعا) نجات جان یک انسان همانند نجات جان بشریت است به همین جهت تلاش در جهت حفظ حیات و نجات جان انسانها یک وظیفه شرعی ، اخلاقی و اجتماعی محسوب می کردد .
• تأکید بر ارزشهای اخلاقی ، حرفه ای ققانونی یکی از اجزاء ضروری آموزش رشته فوریتهای پزشکی به شمار می رود .
• با توجهبه اینکه کشور ما کی از ده کشور بلاخیز دنیاست در آموزش دانشجویان ایجاد توانمندی در مقابله با بلایای طبیعی مورد تأکید قرار خواهد گرفت .
• پرسنل فوریتهای پزشکی وظیفه تأمین ، حفظ و ارتقاء سلامت افراد جامعه را بر عهده دارند و این مهم با تکیه بر دانش روز و توجهه به نیازهای جامعه و شرایط جغرافیایی و اقلیمی قابل دستیابی است .
تلاش در جهت روز آمد کردن اطلاعات علمی و مهرتهای علمی و ارتقاء مستمر کیفیت آنها سرلوحه کار قرار می گیرد .
• در آموزش دنشجویان استفاده از استاندارهای روز و منطبق بر نیاز جامعه سرلوحه برنامه آموزشی قرار می گیرد .
• روش آموزش باید متنوع و بر اساس نیازها ، توانایی ها و تجربیات قبلی فراگیران باشد و با مدنظر قرار دادن استانداردهای ملی ، منطه ای و بین المللی بر اساس تجربیات گذشته نیازهای حال و آینده ارائه می شود .
• حفظ کرامت انسانی در ارئه خدمت یکی از ارکان ارزشی رشته فوریتهای پزشکی خواهد بود .
حفظ ارزشهای اسلامی و احترام به خصیت انسانها به عنوان یک ارزش مهم همواره مدنظر ارائه کنندگان خدمت قرار خواهد گرفت .
• پژوهش یکی از ابزارهای ارتقای علمی این رشته بوده و مبنای تصمیم گیری در تدوین برنامه و ارائه خدمات می باشد .
رسالت
تعلیم و تربیت نیروی انسانی مجرب و کارآمد و متعهد به ارشهای اسلامی و انسانی از اجزاء رسالت آموزش رشته فوریتهای پزشکی محسوب می ردد . فارغ التحصیلان رشته  فوریت های پزشکی با کسب دانش و مهارت های لازم و منطبق بر نیازهای جامعه و همگام با بالاترین استاندارها قادر خواهند بود امدادرسانی و خدمات مراقبتی پیش بیمارستانی را به بیماران و مصدومین در حداقل زمان ممکن و با کیفیت مطلوب به آحاد جامعه ارائه دهند .
دورنما :

بر اساس این برنامه آموزشی طی ده سال آینده همگام با تحول جامعه دانشجویان این رشته مطابق با استانداردهای جهانی آموزش خواهند دید .

با اجرای برنامه آموزشی مقطع کاردانی فوریتهای پزشکی ، داشن آموختگان قادر به ارائه مطلوب خدمات مطابق با شرح وظایف خوهند بود .

با تدوین برنامه آموزش مقاطع بالاتر متناسب با استانداردهای جهانی دانش آموختگان این رشته خواهندد توانست:

با حضور فعال در عرصه های مختلف ارائه خدمات در مارکز فوریتهای پزشکی برترین خدمات اثر بخش و مقرون به صرفه را در جهت اعتلای سلامت جامعه و کاهش مرگ و میر و نقص عضو د رمددجویان ارائه داده و در سطح منطقه ای و بین المللی مطرح باشند .
اهداف کلی رشته فوریت های پزشکی(Aims):
هدف کلی آموزش مقطع کاردانی رشته فوریتهای پزشکی ، تربیت نیروی مجرب ، کارآمد و متعهد است که قادر باشند به عنوان عضوی از تیم سلامت وظیفه خطیر امدادرسانی به آحاد جامعه را در زمان نیاز ( از بدو درخواست تا نتقال به مراکز درمانی ) به نحو احسن به انجام رسانند .
نقشهای دانش اموختگان (Role definitions):
این نقشها شامل : نقشهای مراقبتی ، آموزشی ، بهداشتی و مدیریتی در محله پیش بیمارستانی می باشد .
نکته : افراد مستعد نقش پژوهشی را هم می توانندد در مرحله پیش بیمارستانیانجام دهند .
وظایف حرفهای دانش آموختگان رشته فوریت های پزشکی (Task Analysis):
۱- ارزیابی اولیه و سریع بیماری
۲- ارایه کمکهای اویه پزشکی به بیماران بدحال و مصدومان
۳- برقرار ساختن ارتباط با مراکز اصلی اورژانس و پزشک مشاور
۴- ارایه گزارش پزشکی مناسب و مفید به پزشک مشاور یا مرک پیام و کسب تکلیف
۵- بکارگیری صحیح تجهیزات موجود در آمبولانس به منظور پایش ، جابجایی ، انتقال و تثبیت وضعیت بیمار
۶- انجام اقدامات پایه نظیر گرفتن مسیر وریدی مناسب ، تجویز اکسیژن ، باز نگاه داشتن راه هوایی ،

انجام پایش قلبی و نیز اقدامات احیای قلبی ریوی پایه در موارد ایست قلبی – تنفسی ، تجویز م

ایعات در موارد شوک
۷- تجویز صحیح داروهای موجود در آمبولانس ، انجام انتوباسیون لوله تراشه ،

دادن شوک الکتریکی به بیمار و سایر اقدامات احیاء پیشرفته با کسب مجوز از پزشک مسئول یا بر اساس دستورالعمل های ابلاغ شده
۸- رانندگی وسیله نقلیه جهت رسیدن سریع به محل ماموریت و حمل بیمار به مراکز درمانی در اسرع وقت
۹- رعایت اخلاق حرفه ای و اطمینان بخشی به بیمار و همراهان
۱۰-انجام سایر مسئولیتهای محوله بر اساس دستورالعملهای سازمانی و بخشنامهه ای اداری
تبصره: فضای عملکردی فارغ التحصیلان این رشته به طور کلی در حوزه پیش بیمارستانی و در موارد خاصی د رحوادث غیر مترقبه است .
استراتژی اجرایی برنامه :
جهت نیل به اهداف آموزشی رشته فوریتهای پزشکی ، راهبردهای ذیل لازم است بکار گرفته شوند .
۱- تنظیم اهداف و ارائه برنامهه ای آموزشی منطبق بر نیازهای ملی – محلی
۲- تأکید بر حفظ حیات و پیشگیری از بروز معلولیت

۳- ارائه برنامه های آموزشی از طریق مشابه سازی:

در مراکز مهارتهای بالینی با استفاده از ابزار و تجهیزات مناسب آموزشی ( مانکن ، مولاژ) و آمبولانس.

۴- تأکید بر بکارگیری مهارتهای آموخته شده در محیط های واقعی ( مراکز بیمارستانی و سپس در پایگاههای اورژانس)
۵- توجه به روشها و فنون جدید آموزش با تأکید بر روشهای حل مشکل
۶- طراحی برنامه آموزشی مبتنی بر نقشها و وظایف حرفه ای
۷- آموزش دانشجو د رجهت تقویت خودآموزی و یادگیری مستمر
۸- طراحی برنامه بر اساس مسائل مربوط به بلایا و تغییرات احتمالی شرح وظایف در شرایط خاص .
شرایط و نحوه پذیرش دانشجو :
پذیرش دانشجو از طریق آزمون سراسری دانشاهها به صورت نیمه متمرکز ( مصاحبه ، معاینات بدنی و …)

با تأکید بر اختصاص سهمیه به مناطق محروم طبق نیاز اعلام شده از مرکز مدیریت و حوادث فوریتهای پزشکی کشور است .
رشته های مشابه فوریت های پزشکی در داخل کشور :
رشته مشابه در داخل کشور وجود ندارد .
رشته های مشابه در خارج از کشور :
رشته مشابه در خارج از کشور وجود دارد به عنوان مثال :

در ایلات متحده آمریکا ، به این گروهها تکنسین فوریتهای پزشکی (Emergency Medical Technician)

اتلاق می شود که در سه مقطع پایه (EMT Basic) شده برای این رشته در ایران در حد EMT Intermediate می باشد .
شرایط مورد نیاز راه اندازی رشته کاردانی فوریتهای پزشکی :
طبق ضوابط دفتر گسترش و ارزیابی آموزش پزشکی می باشد.
سایر موارد (مانند بورسیه) :
ندارد